Hareket analizi ve terapisinin iyileştirilmesine ilişkin okuma materyali

TZihinsel engellilik kavramı ve tanımları, literatürde oldukça yakın bir zamanda kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavram, “gerilik”, “özel ihtiyaçlar”, “hastalık”, “özürlü” veya “zihinsel özürlü” gibi terimleri yerine kullanılmıştır. “Zihinsel engellilik” kavramı, Amerikan Zihinsel ve Gelişimsel Engellilik Derneği (AAIDD) sınıflandırmasında ve Amerikan Psikiyatri Derneği (APA) tarafından yayımlanan Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5)’nda yer almıştır. Ancak, Uluslararası Hastalıklar Sınıflandırması’nın 11. Revizyonu’ndaki son baskısında, “zihinsel gerilik” kavramı, “zihinsel gelişim bozuklukları” ile değiştirilmiştir. Bu sınıflandırma, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1 Ocak 2022’de onaylanmış ve diğer ülkeler tarafından kademeli olarak uygulanmaktadır. ICD-11’e göre, zihinsel gelişim bozuklukları, gelişimsel dönemde ortaya çıkan, etiyolojik olarak farklı koşullardan oluşan bir grup hastalıktır ve bu hastalıklar, uygun şekilde normlanmış ve bireysel olarak uygulanmış standart testlere göre ortalamanın yaklaşık iki veya daha fazla standart sapma altındaki (yaklaşık olarak 2.3. persentilden düşük) anlamlı derecede düşük zihinsel işlev ve uyumlu davranışlarla karakterizedir. Uygun şekilde normlanmış ve standartlaştırılmış testler mevcut değilse, zihinsel gelişim bozukluklarının tanısı, karşılaştırılabilir davranışsal göstergelerin uygun değerlendirilmesine dayanan klinik yargıya daha fazla güvenmeyi gerektirir.

Zihinsel Gelişim Bozukluklarını Tanımlamak İçin Gerekli Olan Kriterler:

1. Algısal akıl yürütme, çalışma hafızası, işlem hızı ve sözel anlama gibi çeşitli alanlarda zihinsel işlevde önemli sınırlamalar. Mümkünse, bu testler, uygun şekilde normlanmış ve standartlaştırılmış testlerle ölçülmeli ve ortalamanın yaklaşık 2 veya daha fazla standart sapma altında olduğu bulunmalıdır (yani 2.3. persentilden düşük).
2. Günlük yaşamda kullanılan kavramsal, sosyal ve pratik becerilerden oluşan uyumlu davranışlarda önemli sınırlamalar.
3. Başlangıç, gelişimsel dönemde olmalıdır.

Zihinsel engelli bireyler, etiyolojisi, klinik tabloyu ve seyrini çeşitlendiren çok heterojen bir bozukluklar grubudur. Zihinsel engelli tüm bireyler için tek bir tipik fiziksel ve zihinsel özellikler seti yoktur, ancak belirli gruplarda ortak özellikler olabilir. Zihinsel gelişim bozuklukları, zihinsel, davranışsal veya nörogelişimsel bozukluklarla yüksek bir oranda eşlik eder. Bazı durumlar daha yaygındır; örneğin epilepsi, gastrointestinal bozukluklar, obezite, görsel ve işitsel işlev bozuklukları, tiroit hastalıkları ve duyusal bozukluklar daha sık görülür. Zihinsel engelli yetişkinler, genel nüfusa kıyasla daha fazla mobilite sorunu yaşamakta ve sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecek ilaçlar kullanmaktadırlar. Zihinsel engelli yetişkinler, genel nüfusa kıyasla daha yüksek erken ölüm oranları ve çoklu hastalık durumu ile karakterizedir. Bu gruptaki hastalıkların başlangıcı çok daha erken yaşlarda görülmektedir ve 20-25 yaşları arasındaki eşlik eden hastalıkların görülme oranı, genel nüfusun 50-54 yaşlarındaki oranına benzemektedir. Ayrıca, sağlık sorunlarıyla karşılaşıldığında, gerekli desteğe ve uygun sağlık hizmetlerine erişim konusunda çok daha fazla zorluk yaşamaktadırlar.

Tüm bu durumlar, fiziksel uygunluk seviyesini, yaklaşımı ve çeşitli aktiviteleri üstlenme yeteneğini etkileyebilir. Eşlik eden hastalıklar, belirli fiziksel aktiviteler için kontrendikasyon olabilir ve bu durum, planlama aşamasında dikkate alınmalıdır.